Inhoud
08.30u - 09.00u: Onthaal met koffie, thee of frisdrank + didactische leermiddelenbeurs
09.00u - 10.30u: Plenumreferaat 1 - Wat is het waard om geleerd te worden in geschiedenisonderwijs? De identificatie van historische referentiekennis door Karel Van Nieuwenhuyse
De vraag naar welke historische fenomenen in de lessen geschiedenis aan bod moeten komen, is bijzonder moeilijk te beantwoorden. Er is immers zoveel gebeurd in enkele honderdduizenden jaren menselijk verleden; bovendien is het vaak perspectiefafhankelijk of iets belangrijk is of niet. Enerzijds lijkt het dan ook onbegonnen werk om tot een selectie te komen van historische fenomenen, terwijl die anderzijds onontbeerlijk is. In deze lezing gaan we eerst in op hoe in enkele andere landen van de wereld dit vraagstuk werd en wordt aangepakt. Vervolgens gaan we dieper in op de zoektocht naar historische referentiekennis zoals die momenteel lopende is in geschiedenisonderwijs in Vlaanderen/Brussel, onder leraren, lerarenopleiders en academici. Vanuit een kritische blik op historische periodisering brengen we een weg vooruit aan via het denken vanuit historische sleutelvragen.
Karel Van Nieuwenhuyse is hoogleraar binnen de Onderzoekseenheid Geschiedenis KU Leuven. Hij is vakdidacticus geschiedenis en PAV, hoofd van de Educatieve Master Cultuurwetenschappen, en programmadirecteur Educatieve Masters van de School of Education KU Leuven.
10.30u - 11.00u: Pauze met koffie, thee of frisdrank + didactische leermiddelenbeurs
11.00u - 12.30u: Plenumreferaat 2 - AI in de geschiedenisles: kans of coup? door Robbe Wulgaert
Artificiële intelligentie (AI) maakt een razendsnelle opmars. Of we het nu willen of niet, AI doet zijn intrede in onze klaslokalen. Dat dat alleen iets voor taalvakken of STEM zou zijn, is echter een mythe.
Van automatisch gegenereerde essays tot gedetailleerde verslagen van museumbezoeken geschreven door ChatGPT – het komt vaker voor dan we willen toegeven of kunnen detecteren.
Hoe zullen we als leerkrachten deze nieuwe realiteit verstandig omarmen?
In deze sessie gaan we in op:
• De kansen die AI biedt om de basiskennis van onze leerlingen te versterken.
• Praktische voorbeelden en lesmaterialen uit het onderwijs.
• De valkuilen van AI.
Lang verhaal kort: in deze sessie ontdek je wat de Oud-Griekse muzen, Alan Turing, Judith Van Vlaanderen, Julia Agrippina, twee Romeinse legioensoldaten uit Velzeke en onze leerlingen gemeen hebben met lama's.
Robbe Wulgaert is leraar programmeren, artificiële intelligentie en Design Thinking in Gent. Meestal staat hij voor de klas op het Sint-Lievenscollege. Daarnaast is hij auteur van het boek AI in de klas - Praktische gids voor onderwijsprofessionals.
12.30u - 13.30u: Broodjeslunch + didactische leermiddelenbeurs
13.30u - 15.00u: Plenumreferaat 3 - Erfgoed door Joris Van Doorsselaere
De sessie zal ingaan op de belangrijke rol die erfgoed speelt in de leefwereld van leerlingen en hoe het kan bijdragen aan hun historisch bewustzijn. Erfgoed, zowel materieel als immaterieel, komt regelmatig aan bod in maatschappelijke discussies, bijvoorbeeld over het behoud, de verdwijning, de presentatie en de herbestemming van sporen uit het verleden. Maar voor leerlingen is de link met wat ze in de geschiedenisles leren vaak niet vanzelfsprekend. Het is daarom van belang dat leerlingen leren erfgoed te plaatsen binnen historisch denken. Hoe breng je dit als leerkracht over in de klas? Hoe zorg je ervoor dat erfgoed geen losstaand onderwerp blijft, maar verweven raakt in je lespraktijk? We reiken een kader aan om als leerkracht geschiedenis met erfgoed aan de slag te gaan.
Joris Van Doorsselaere is leraar geschiedenis en cultuurwetenschappen in het secundair onderwijs in Vlaanderen. Daarnaast is hij assistent en onderzoeker aan de educatieve masteropleiding cultuurwetenschappen van de Universiteit Gent.
15.00u - 16.30u: Plenumreferaat 4 - 'Naar jouw Amerika en terug' door Steven Debaere
Tussen 1870 en 1920 was er een ongeziene Europese migratiestroom richting de Verenigde Staten. Daarna volgden er strenge beperkingen. Mijn broer Peter Debaere (economist) en mezelf (historicus) onderzoeken deze periode a.d.h.v . een concrete casus uit onze familie. We boren een zo ruim en gevarieerd mogelijk bronnenmateriaal aan. Tijdens de lezing verbinden we deze casus met recent Amerikaans toponderzoek over migratie. We verkennen de didactische mogelijkheden en breken een lans voor het gebruik van fotomateriaal en het belang van familiegeschiedenis.
Steven Debaere is historicus en docent geschiedenis aan de lerarenopleiding van Hogeschool VIVES campus Brugge. Hij is ook auteur van het boek 'Naar jouw Amerika en terug'.